Bầu Ăn Sung Được Không? Lợi Ích, Cách Ăn An Toàn Và Những Lưu Ý Từ Bác Sĩ

Sung (quả sung/quả vả, tên khoa học Ficus carica) là loại trái cây quen thuộc ở Việt Nam và thường được mẹ bầu quan tâm: Bầu ăn Sung được Không, nên ăn bao nhiêu và có rủi ro gì? Bài viết này tổng hợp thông tin y khoa cập nhật, giúp bạn hiểu lợi ích và cách ăn sung an toàn trong thai kỳ. Bài viết được biên soạn bởi Bệnh viện Đa khoa Khu Vực Phúc Yên, dựa trên khuyến cáo dinh dưỡng thai kỳ từ các nguồn uy tín như USDA, NHS, ACOG.

Trong y tế cũng như các lĩnh vực khác, việc xác định đúng “nguồn” gây hại để phòng ngừa luôn quan trọng — tương tự cách tiếp cận đa ngành khi truy tìm nguồn sâu bệnh hại có ở đâu.

Quả sung là gì và thành phần dinh dưỡng

Sung là trái cây thuộc họ Dâu tằm (Moraceae). Bạn có thể gặp dạng sung tươi (ngọt nhẹ, nhiều nước) và sung sấy (đậm vị, giàu chất xơ, năng lượng và đường tự nhiên hơn). Về dinh dưỡng, cả hai dạng đều cung cấp chất xơ, một số vitamin (đặc biệt là vitamin K, một phần vitamin B6), khoáng chất (kali, canxi, magiê) và các hợp chất chống oxy hóa như polyphenol.

Theo cơ sở dữ liệu dinh dưỡng USDA FoodData Central:

• 1 quả sung tươi cỡ vừa (~60–65 g) cung cấp khoảng 45–50 kcal, 1.5–2 g chất xơ, ~150 mg kali và ~20–25 mg canxi.
• Khoảng 3 quả sung sấy nhỏ (~40–45 g) có ~100–110 kcal, ~4–5 g chất xơ, ~300 mg kali và ~70–80 mg canxi.

Các con số có thể khác nhau tùy giống, độ chín và cách bảo quản. Dù không phải là “siêu thực phẩm” đơn lẻ, sung góp phần bổ sung chất xơ và khoáng chất hữu ích cho mẹ bầu nếu ăn điều độ trong một chế độ ăn cân đối.

Bầu ăn sung được không? Trả lời ngắn gọn

Có. Mẹ bầu có thể ăn sung tươi hoặc sung sấy ở mức vừa phải như một phần của chế độ ăn đa dạng. Nhờ có chất xơ, kali, canxi, vitamin K, vitamin B6 và polyphenol, sung có thể hỗ trợ tiêu hóa, góp phần duy trì huyết áp ổn định, bổ sung dinh dưỡng cho sự phát triển xương của thai nhi và nâng đỡ sức khỏe tổng thể của mẹ. Tuy nhiên, vì sung (nhất là sung sấy) chứa đường tự nhiên đáng kể, mẹ có đái tháo đường thai kỳ hoặc đang theo dõi đường huyết cần lưu ý khẩu phần.

Điều quan trọng: bầu ăn sung được không còn phụ thuộc cơ địa, tình trạng bệnh lý kèm theo và tổng thể khẩu phần ăn trong ngày. Nếu có tiền sử dị ứng latex, rối loạn đông máu hoặc đang dùng thuốc cần theo dõi đặc biệt, hãy hỏi bác sĩ trước khi thêm sung vào thực đơn.

quả sung tươi và sung sấy giàu chất xơ, kali, canxi có lợi cho mẹ bầu

Lợi ích tiềm năng của quả sung đối với mẹ bầu

• Hỗ trợ hệ tiêu hóa nhờ chất xơ:

  • Chất xơ giúp tăng khối phân và làm mềm phân, giảm nguy cơ táo bón — một vấn đề thường gặp khi mang thai do thay đổi hormone và bổ sung sắt. Theo NHS, thực phẩm giàu chất xơ (trái cây, rau, ngũ cốc nguyên cám, các loại hạt) nên được ưu tiên để phòng táo bón. Sung tươi hoặc sấy là lựa chọn hữu ích trong nhóm này.
  • Ngoài ra, chất xơ có thể giúp tạo cảm giác no lâu, hỗ trợ kiểm soát thèm ăn và phân bố bữa phụ hợp lý.

• Góp phần duy trì huyết áp ổn định:

  • Kali trong sung giúp cân bằng tác động của natri lên huyết áp, hỗ trợ sự co giãn mạch máu. Thai kỳ là giai đoạn cần theo dõi huyết áp chặt chẽ, vì vậy thực phẩm giàu kali như sung, chuối, cam, khoai lang có thể nằm trong danh sách nên có, nếu không có chống chỉ định từ bác sĩ.

• Bổ sung canxi, vitamin K cho xương:

  • Canxi và vitamin K đều cần thiết cho sự khoáng hóa xương. 1–2 khẩu phần sung mỗi ngày có thể đóng góp một phần nhu cầu canxi và vitamin K, song mẹ bầu vẫn cần nguồn canxi chính từ sữa/sản phẩm từ sữa hoặc thực phẩm tăng cường canxi, các loại đậu, cá nhỏ ăn cả xương… theo khuyến cáo ACOG.

• Hỗ trợ hấp thu sắt và giảm mệt mỏi:

  • Sung có một lượng sắt và vitamin C nhất định. Vitamin C giúp tăng hấp thu sắt không heme (từ thực vật) trong bữa ăn. Kết hợp sung với nguồn sắt như thịt nạc, đậu, rau lá xanh và thêm trái cây giàu vitamin C khác sẽ tối ưu hơn.

• B6 có thể giúp giảm buồn nôn:

  • Vitamin B6 được ghi nhận có vai trò hỗ trợ giảm triệu chứng ốm nghén ở một số mẹ bầu. Sung chứa B6 ở mức vừa phải; vì vậy, ăn sung cùng chế độ ăn đa dạng có thể góp phần giảm khó chịu dạ dày buổi sáng. Nếu ốm nghén nặng, hãy trao đổi bác sĩ về liều B6 dùng đường thuốc theo chỉ định.

• Polyphenol và chất chống oxy hóa:

  • Sung chứa các hợp chất chống oxy hóa giúp trung hòa gốc tự do, hỗ trợ sức khỏe mạch máu và miễn dịch. Dĩ nhiên, sung chỉ là một phần trong bức tranh lớn của chế độ ăn nhiều rau quả đa sắc.

Sung tươi và sung sấy: Khác gì và nên chọn loại nào?

• Hàm lượng đường và năng lượng:

  • Sung sấy chứa ít nước hơn nên “cô đặc” năng lượng, đường tự nhiên và chất xơ. Điều này tốt cho tiêu hóa và tiện lợi làm bữa phụ nhỏ, nhưng mẹ có đái tháo đường thai kỳ hoặc cần kiểm soát cân nặng phải đặc biệt chú ý khẩu phần.
  • Sung tươi ít năng lượng hơn, giàu nước, dễ ăn, hợp cho mẹ gặp tình trạng nóng trong hoặc táo bón nhẹ.

• Khẩu phần gợi ý (mang tính tham khảo chung, không thay thế tư vấn cá nhân):

  • 1 khẩu phần sung tươi: 2–3 quả nhỏ (khoảng 80–120 g).
  • 1 khẩu phần sung sấy: 2–3 quả nhỏ (khoảng 30–45 g).
  • Tùy tổng lượng trái cây/ngày, tình trạng đường huyết và gợi ý của bác sĩ/dinh dưỡng lâm sàng, bạn có thể điều chỉnh tăng/giảm.

• An toàn thực phẩm:

  • Chọn quả nguyên vẹn, không dập nát, không mốc. Với sung sấy, tránh sản phẩm tẩm quá nhiều đường hoặc chứa phụ gia không cần thiết. Lưu trữ nơi khô ráo, kín, tránh ẩm.

Cách ăn sung an toàn trong thai kỳ

• Rửa kỹ, hạn chế nhựa mủ:

  • Rửa sung dưới vòi nước chảy, có thể ngâm nước muối loãng, lau khô trước khi ăn. Nhựa mủ ở cuống và vỏ có thể gây kích ứng da ở một số người nhạy cảm. Nếu thấy da ngứa rát khi gọt/tuốt, nên đeo găng, tránh chạm mặt, rửa tay sạch sau khi chế biến.

• Ăn chín, đa dạng cách chế biến:

  • Sung tươi ăn trực tiếp, thêm vào salad, yến mạch qua đêm, sữa chua, phô mai tươi; sung chín dùng làm sốt kèm thịt nạc/ức gà; sung sấy có thể cắt nhỏ trộn ngũ cốc nguyên cám, hạt và sữa chua.
  • Tránh các món ngâm muối quá mặn (sung muối) nếu bạn cần hạn chế natri để kiểm soát huyết áp/phù.

• Canh thời điểm và số lượng:

  • Bữa phụ giữa buổi sáng/chiều là hợp lý, giúp duy trì đường huyết ổn định. Với mẹ có đái tháo đường thai kỳ, nên đo đường huyết theo dõi đáp ứng khi thử sung lần đầu, ưu tiên sung tươi, ăn kèm đạm (sữa chua không đường, hạt) để giảm đỉnh đường huyết.

hướng dẫn mẹ bầu chọn và rửa quả sung an toàn, hạn chế nhựa mủ gây kích ứng

Rủi ro có thể gặp và ai cần thận trọng

• Dị ứng và nhạy cảm:

  • Sung thuộc họ Dâu tằm; người dị ứng latex, nhựa cây, hoặc từng có phản ứng với quả/họ hàng thực vật tương tự cần thận trọng. Triệu chứng có thể gồm ngứa, nổi mề đay, sưng môi/lưỡi, khó thở — cần đi khám ngay nếu xuất hiện.

• Kích ứng da, nhạy cảm ánh sáng:

  • Nhựa lá và vỏ sung có furocoumarins (psoralen) — chất có thể gây viêm da khi tiếp xúc và phơi nắng (phytophotodermatitis). Nguy cơ này chủ yếu liên quan tiếp xúc ngoài da khi chế biến/thu hái, hiếm khi do ăn lượng nhỏ. Đeo găng khi xử lý sung có nhựa đậm, rửa tay kỹ sau khi chạm.

• Tiêu chảy, đầy hơi:

  • Ăn quá nhiều sung (đặc biệt sung sấy) có thể gây đầy bụng, chướng hơi hoặc phân lỏng vì nhiều chất xơ và đường rượu tự nhiên (như sorbitol). Khởi đầu với lượng ít, tăng dần theo dung nạp.

• Ảnh hưởng thuốc và bệnh nền:

  • Vitamin K trong sung có thể tương tác với thuốc chống đông nhóm warfarin — nếu đang dùng thuốc, cần trao đổi bác sĩ trước khi tăng/sụt lượng thực phẩm giàu vitamin K.
  • Với mẹ bầu có đái tháo đường thai kỳ, bệnh thận, tăng kali máu, rối loạn tiêu hóa mạn: cần kế hoạch ăn cá thể hóa bởi bác sĩ/dinh dưỡng lâm sàng.

mẹ bầu không nên ăn quá nhiều sung để tránh tiêu chảy, đầy hơi và tăng đường huyết

Gợi ý thực đơn nhỏ với quả sung cho mẹ bầu

• Sữa chua không đường + sung tươi + óc chó:

  • Cung cấp đạm, canxi, chất béo tốt và chất xơ. Phù hợp bữa phụ chiều, hỗ trợ tiêu hóa và giấc ngủ.

• Yến mạch qua đêm + sữa tươi/plant-based milk tăng cường canxi + 2 quả sung tươi:

  • Bữa sáng đơn giản, giàu chất xơ, giúp no lâu. Có thể thêm hạt chia/lanh để bổ sung omega-3 thực vật.

• Salad lá xanh + ức gà + sung tươi + dầu ô liu:

  • Cân bằng đạm – chất xơ – chất béo tốt, thích hợp cho bữa trưa nhẹ. Tránh sốt nhiều đường.

• Lưu ý về sung muối:

  • Sung muối/xổi nhiều muối; mẹ bầu cần kiểm soát natri (đặc biệt khi có phù, tăng huyết áp) nên hạn chế, ưu tiên sung tươi/chế biến ít muối.

Câu hỏi thường gặp về “bầu ăn sung được không”

• Mỗi ngày ăn bao nhiêu?

  • Tùy tổng lượng trái cây/ngày và nhu cầu năng lượng. Tham khảo: 1 khẩu phần sung tươi (2–3 quả nhỏ) hoặc sung sấy (2–3 quả nhỏ). Nếu có đái tháo đường thai kỳ, ưu tiên sung tươi, bắt đầu ít, theo dõi đường huyết sau ăn.

• Ba tháng đầu bầu ăn sung được không?

  • Được, nếu bạn dung nạp tốt và không có chống chỉ định cá nhân. Hãy ăn chín, rửa kỹ, bắt đầu từ lượng nhỏ vì giai đoạn này dạ dày dễ nhạy cảm.

• Sung xanh chát có nên ăn?

  • Sung còn non/chát, nhiều nhựa có thể kích ứng dạ dày và gây khó chịu. Nên chọn quả chín vừa, thơm, ít nhựa.

• Uống nước lá/nhựa sung để “an thai”?

  • Chưa có bằng chứng lâm sàng chất lượng tốt về hiệu quả và độ an toàn của các chế phẩm dân gian từ lá/nhựa sung trong thai kỳ. Không tự ý dùng. Thai kỳ nên ưu tiên thực phẩm có bằng chứng an toàn.

• Sung có làm hạ đường huyết?

  • Sung chứa đường tự nhiên; một số hợp chất thực vật có thể ảnh hưởng chuyển hóa đường nhưng hiệu ứng không dự đoán được cho từng người. Mẹ có đái tháo đường thai kỳ cần đo đường huyết khi thử thực phẩm mới và tuân theo hướng dẫn dinh dưỡng cá thể hóa.

mẹ bầu nên đa dạng hóa trái cây, ưu tiên sung tươi rửa sạch và ăn điều độ

Khi nào mẹ bầu cần gặp bác sĩ?

• Có dấu hiệu dị ứng ngay sau ăn sung: nổi mề đay, ngứa ran môi/lưỡi, sưng mặt, khó thở, đau bụng quặn.
• Tiêu chảy nặng, nôn mửa kéo dài, co thắt bụng nhiều lần.
• Đường huyết tăng cao bất thường sau ăn (ở mẹ có đái tháo đường thai kỳ) dù đã điều chỉnh khẩu phần.
• Bạn đang dùng thuốc chống đông, mắc bệnh thận, rối loạn tiêu hóa mạn… và không chắc nên ăn sung thế nào.

Trao đổi sớm với bác sĩ sản khoa hoặc chuyên gia dinh dưỡng giúp bạn điều chỉnh khẩu phần hợp lý, đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

Tóm tắt: Mẹ bầu có nên ăn sung?

• Bầu ăn sung được không? Có — nếu ăn điều độ, ưu tiên sung tươi, rửa sạch, chọn quả chín và kết hợp trong chế độ ăn đa dạng.
• Lợi ích chính: bổ sung chất xơ hỗ trợ tiêu hóa, góp phần ổn định huyết áp nhờ kali, bổ sung một phần canxi – vitamin K – B6, thêm chất chống oxy hóa.
• Lưu ý an toàn: thận trọng nếu có tiền sử dị ứng latex/thực vật họ Dâu tằm; tránh ăn quá nhiều (nhất là sung sấy) để không tăng đường huyết hoặc gây đầy bụng; cân nhắc lượng natri nếu dùng món muối; hỏi bác sĩ khi có bệnh nền/đang dùng thuốc.
• Mẹ có đái tháo đường thai kỳ: ưu tiên sung tươi, ăn kèm đạm/nhóm béo tốt, theo dõi đường huyết sau ăn để cá thể hóa khẩu phần.

BRAND_CUA_BAN: Bệnh viện Đa khoa Khu Vực Phúc Yên cam kết cập nhật thông tin y tế dựa trên khuyến cáo mới từ các tổ chức chuyên môn trong và ngoài nước, nhằm hỗ trợ bạn đưa ra lựa chọn dinh dưỡng an toàn trong thai kỳ.

Thông tin trong bài mang tính chất tham khảo, không thay thế cho ý kiến của bác sĩ. Luôn tham khảo ý kiến chuyên gia y tế trước khi áp dụng bất kỳ phương pháp nào.